HET
ONZE VADER,
HART VAN DE BERGREDE
en biddende ondergrond van de leefregel van de eerste
christenen (volgens Matteus Hst.5-7)
(door p.W.Boerkamp O.Carm van het pastorale team)
Bewust volgens een redactioneel plan.
De kerk leert ons het Onze Vader te bidden volgens de
evangelist Matteus. De andere versie van Lukas is iets
korter en wordt weinig gebruikt. Bij Matteus staat dat Onze
Vader letterlijk in het centrum van de Bergrede (Hst.5-7).
Dat is van grootbelang voor het verstaan van het Onze Vader.
Zo vormt die Bergrede de Leefregel van de eerste Christenen
met het Onze
Vader als dragende ondergrond. Matteus werkt zo volgens een
redactioneel plan, zoals je ook een boek schrijft of een
film maakt.
Door een leidend idee samengehouden
“Jullie zijn het zout der aarde en het licht van de wereld.
Uw ja zij ja en uw nee zij nee. Elke dag heeft genoeg aan
zijn eigen leed. Denk eerst aan de balk in uw eigen oog,
voor dat je de splinter ziet in die van de ander. Bouw geen
huis op los zand. Haast u door de nauwe poort binnen te
komen.” Dat laatste houdt direct verband met: “Behandel
anderen steeds zoals je zou willen dat ze jullie
behandelen”.
Matteus componeert zijn Bergrede in een zorgvuldig
opgebouwde samenhang. Zo vormt het
een geheel waarin de delen door een leidend idee worden
samengehouden: Jezus nodigt ons
uit om consequent Gods wil te volbrengen en zo het Rijk der
Hemelen binnen te treden. De
hele boodschap wordt samengevat met de profetische oproep:
“De tijd is aangebroken, het
koninkrijk van God is nabij: kom tot inkeer en hecht geloof
aan dit goede nieuws ( Mk.1,15)
Dat is het hoofdthema van de prediking van Jezus die Matteus
van Markus overneemt.
Bij Matteus lezen wij: ”Vanaf dat moment begon Jezus zijn
verkondiging. Kom tot inkeer, zei Hij, want het koninkrijk
van de hemel is nabij” (Mt. 4,17) Dat is gelijk aan het
koninkrijk van God, zoals het heet bij Marcus en Lukas.
Zowel aan het begin van de Bergrede als aan het eind horen
wij letterlijk een echo van het Rijk der hemelen (Mt.4,17)
Laat uw koninkrijk der hemel komen
Dat duidt op de eerste plaats op een handeling of een
toestand en minder op een gebied. d.w.z.
nu komt de heerschappij van God (=basileia) er aan. Nu kan
God echt beginnen te heersen
onder de menen die zijn volk worden.Nu kan God werkelijk de
eerste plaats krijgen. Nu kan
God de baas worden als je in je leven Gods wil volbrengt.
Een dus niet de andere Koningen
en afgoden zoals geld, macht, geweld , carričre, koning
ego-egoisme - narcisme en dikke ikkigheid en zo vele andere
heersers.
De gebedstekst van het Onze vader staat dus welbewust in
hart van de Bergrede als het
centrale werk van gerechtigheid waartoe de leerlingen in de
stijl van de Farizeeën worden
opgeroepen. Met name zie je dat in drie werken van:
aalmoezen geven, gebed en vasten, …… voor het oog van de
Vader die in het verborgene ziet, het gebed midden in staat.
Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel
Wat is dat dan, dat rijk dat komt. Hoe komt het en hoe gaan
we er binnen? Hoor en luister dan
naar wat ik jullie de hele tijd in de Bergrede vertel:
“Zalig de barmhartigen, de vredebrengers,
de zuiveren van hart, zalig die met een ingesteldheid van
een arme voor God staan. Of ook:
minacht je broeder en zuster niet, wees bereid je te
verzoenen, want dat is veel belangrijker
dan offers, wees trouw aan je partner in je hart, wees goed
en rechtvaardig ook voor wie je
vijand is, zoals je Vader in de hemel dat doet….. Kortom,
beleef heel de Wet en alle
mogelijke wetten met deze geest: Behandel de ander zoals jij
wilt dat ze jou zelf zouden
behandelen. Neen, ik ben niet gekomen om Wet en Profeten op
te heffen, maar dit is juist de
inhoud van Wet en Profeten.Dan komt Gods Rijk onder jullie,
hier en nu.
Wat is dan de Naam van God heiligen?
In de conclusie van de Bergrede zegt Jezus daarover: Gods
naam heiligen is niet ‘Heer, Heer’
roepen’.Het is zelfs niet eens: profeteren in zijn naam, of
demonen uitdrijven, of veel
wonderen doen.Het is de wil van de Vader volbrengen, die in
de Bergrede staat. Die wil van
de vader is Jezus’leesbril voor deze en elke Thora.Niet
gewoon maar luisteren en toejuichen,
maar doen……
Het Onze Vader is zo alles behalve een gebed ver af. Het is
niet enkel een gebedsformule waarin we de zaken aan God
overlaten en afwachten wat er gebeuren zal.
Het is bij uitstek een verbondsgebed! Het roept degene die
het bidt en het engageert hem of
haar in het verborgene.Aan het Onze Vader kun je je vingers
branden! Je kunt immers niet
ernstig bidden om de komst van Gods Rijk, als je zelf niet
bereid bent tot de inkeer, die nodig
is om binnen te treden in het Rijk Gods; Je kunt niet bidden
om Gods wil, als je niet bereid
bent die zelf te volbrengen door liefdevoller te worden; Je
kunt niet bidden om brood
als je niet bereid bent het brood te geven aan wie aan je
deur klopt. En je kunt niet bidden om vergeving als je zelf
onverzoenbaar blijft.
Het Onze Vader bidden is beseffen wat je echt nodig hebt.
Het Onze Vader bidden is geloven in Jezus, die mij zegt dat
dit gebed je grootste nood is. Dit bidden van het Onze Vader
is niets anders dan binnen treden in de wil van de Vader
(vgl.Titus Brandsma-lezing in Nijmegen 2010 door prof.
P.Schmidt in R.K.Kerk.nl) |